بررسی تاثیر وج خارجی بر شاریدگی فوتونوترونها در شتابدهنده خطی پزشکی

امروزه سرطان یکی از عوامل مرگ و میر در جوامع بشری است. پرتودرمانی یکی از روشهای اساسی در درمان بیماری های بدخیم می باشد .یکی از روش های مهم در پرتودرمانی استفاده از فوتون های ایکس می باشد که توسط شتابدهنده های خطی تولید می گردد. سر شتابدهنده های خطی شامل اجزایی از جمله هدف، کولیماتور اولیه، فیلتر تخت کننده وکولیماتور ثانویه است که از عناصر سنگینی ساخته شده اند که در اثر برخورد فوتون های پر انرژی به آنها واکنش های فوتونوکلیر به منبعی برای تولید فوتونوترون ها تبدیل می شوند. تولید فوتونوترون ها می تواند باعث افزایش قابل توجه و در عین حال غیر مفید دوز دریافتی بیمار شود که افزایش ریسک بروز بدخیمی های ثانویه را در پی دارد. به منظور اندازه گیری شاریدگی فوتونوترون های شتابدهنده های خطی 18 و 15 مگا الکترون ولت مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش ssd برابر 100 سانتیمتر در نظر گرفته شد و از فیلم پلی کربنات برای آشکارسازی نوترون ها استفاده شد. این فیلم ها در فواصل 0، 5، 10، 50 و 100 سانتیمتر از مرکز میدان پرتو ایکس روی تخت بیمار قرار داده شد. تابش دهی برای میدان 20?20 سانتیمتر مربع برای دو حالت میدان باز و میدان با وج انجام گرفت. مقدار تابش دهی در هر نوبت معادل 300 مانیتوریونیت بود. سپس فیلم ها مورد خورش الکتروشیمیایی قرار گرفت. در شتابدهنده خطی واریان مقدار شاریدگی نوترون بر حسب 2-cm در مرکز پرتو ایکس برای حالت میدان باز برابر 7 + e 67/3 و در فاصله 100 سانتیمتری از مرکز پرتو ایکس برابر 7 + e 73/1 و مقدار شاریدگی نوترون بر حسب 2-cm در مرکز میدان پرتو ایکس برای حالت میدان با وج بدون اعمال فاکتور وج برابر 7 + e 06/4 و در فاصله 100 سانتیمتری از مرکز پرتو ایکس برابر 7 + e 53/2 و همین مقادیر پس از اعمال فاکتور وج به ترتیب برابر 7 + e 67/7 و 7 + e 77/4 بدست آمد. همچنین در شتابدهنده خطی زیمنس مقدار شاریدگی نوترون بر حسب 2-cm در مرکز پرتو ایکس برای حالت میدان باز برابر 7 + e 26/3 و در فاصله 100 سانتیمتری از مرکز پرتو ایکس برابر 7 + e 13/0 و مقدار شاریدگی نوترون بر حسب 2-cm در مرکز میدان پرتو ایکس برای حالت میدان با وج بدون اعمال فاکتور وج برابر 7 + e 38/3 و در فاصله 100 سانتیمتری از مرکز پرتو ایکس برابر 7 + e 31/0 و همین مقادیر پس از اعمال فاکتور وج به ترتیب برابر 7 + e 05/8 و در فاصله 100 سانتیمتری از مرکز پرتو ایکس برابر 7 + e 74/0 اندازه گیری شد. عدم قطعیت موجود در نتایج 06+ e8/2به ازای هر گری پرتو ایکس می باشد. به منظور مقایسه نتایج حاصل از اندازه گیری حالت های مختلف میدان باز و میدان با وج از روش آماری mann-whitney استفاده شد. نتایج دو حالت میدان باز و میدان با وج دارای تفاوت معنی دار می باشند(05/0 ? p)